Barometre Nedir? Barometre Ne Ölçer? Barometre Çeşitleri Nelerdir?
Barometre, atmosferdeki (havadaki) toplam basıncı ölçmeye yarayan alettir. Barometre, yüksekliği de ölçerek yüksekliğin basınçla alakalı bir terim olduğunu kanıtlamıştır. Çünkü yükseklik arttıkça basınç düşer.
Barometre ise bunu ölçmemize ve deneylerde kullanmamıza yardımcı olur. Barometre; cıvalı, havalı ve dijital barometre olmak üzere kendi içinde üç çeşide ayrılır. Barometre çeşitlerinde bahsetmeden önce Evangelista Torricelli kimdir biraz bahsedelim. Ayrıca bakınız: Sıcaklık birimleri
Evangelista Torricelli Kimdir?
Ünlü İtalyan fizikçi, 1600’lü yıllara damgasını vurmuştur. Barometreyi bulan Evangelista Torricelli, 1643 yılında icat ettiği barometre ile tanınır. Cıvalı tüp deneyini yaparak elde ettiği cıvalı barometre, uzun yıllar kullanılmıştır.
Barometre Çeşitleri Nelerdir?
3 çeşit barometre vardır. Bunlar cıvalı barometre, havalı barometre ve dijital barometredir. Şimdi sırasıyla bu barometreler hakkında biraz daha bilgi verelim.
1. Cıvalı Barometre
Basıncın azaldığını düşen cıva miktarıyla anlatan cıvalı barometre, ilk keşfedilen barometre çeşididir. 163 yılında bulunmuştur. Cıvalı barometrelerde yükseklik ne kadar artarsa barometrenin içindeki cıva miktarı da bir o kadar düşer. Barometre çeşitleri arasındaki en narin ve en hassas olan türdür. Hava ölçümlerinde kötü, kapalı havalarda cıvalı barometrede gösterilen basınç yükselirken iyi ve açık havalarda da gösterilen basınç yükselir.
2. Havalı Barometre
Cıvalı barometrelerin hassaslığı nedeniyle üretilmeye başlanılan havalı barometeler, aneroid olarak da biliniyor.
Havalı barometrenin özelliklerini şöyle sıralamak mümkün:
- Diğer ismi olan ve ”sıvı olmayan madde” karşılığı olan aneroidler, kutulardan oluşur.
- İçindeki tüm hava alınan kutunun üstüne çelik yay konulur.
- Eğer atmosferdeki basınçta yükselme olursa kutu içe doğru çekilir.
- Düşüş olursa da kutu şişmeye başlar.
- Kutu üzerine konulan yay da bunu gösterir.
Uçaklarda sıklıkla kullanılan ve aynı zamanda oldukça güvenli olan havalı barometreler, cıvalı barometreleri unutturmaya yetmiştir. En fazla ve en doğru sonucu veren barometre çeşidi havalı barometrelerdir.
3. Dijital Barometreler
Deniz seviyesindeki yüksekliği gören dijital barometrelerdeki sensörler ince bir telin etrafına bir zar gibi sarılır. Basınç değiştiğinde zara uygulanan basınç da değişir ve telin direnç değişimi voltaj gibi gözlenir ve öyle ölçülür. Daha sonra ölçü basınç birimine dönüştürülür. Böylelikle var olan basınç elde edilmiş olur. Akıllı telefonların bazılarında da basıncı ölçen barometre sensörleri bulunuyor ve açık hava basıncını canlı olarak görebiliyorsunuz.