Kan Nedir? Kan Nelerden Oluşur? Kanın Görevleri Nelerdir?
Hayati öneme sahip olan kan, dolaşım sisteminde yer alan ve özelleşmiş yapılardan oluşan canlı bir sıvıdır. Atardamar, toplardamar ve kılcal damarlar tarafından taşınan bu sıvı, vücudu oluşturan diğer sistemlerin olmazsa olmazıdır. Başta solunum sistemi olmak üzere sindirim, boşaltım, iskelet ve sinir sisteminde aktif olarak rol alır.
Vücutta üretilen kan hücreleri yine vücutta parçalanarak yok edilir. Sağlıklı bireylerde ihtiyaç duyulan ölçüde kan üretimi ve yıkımı yapılmaktadır. Yazımızın devamında kan nedir, kan nelerden oluşur ve kanın görevleri nelerdir bilgilerine ulaşabilirsiniz. Ayrıca bakınız: Fotosentez nedir?
Kan Nedir?
Kan, en basit tanımıyla damarlarda dolaşan besin ve hücrelerden oluşan sıvıdır. % 60 oranında sıvı içerirken geri kalan kısmında hücreler bulunuyor. Bu hücreler alyuvar, akyuvar ve trombositler olarak adlandırılıyor. Farklı farklı görevler üstlenen bu hücreler kanın hayati sıvı olmasında etkin rol oynuyor. Renk olarak kırmızı görünmesinin nedeni ise alyuvarlarda bulunan hemoglobin proteini ile taşınan demir mineralidir. Bununla birlikte kanda farklı oranlarda karbonhidrat, ürik asit, protein, laktik asit, yağ, hormon ve mineraller de yer almaktadır.
Kanın Görevleri
Kan, vücudun işleyişi ve sistemlerin süreklilik sağlaması için elzem bir yapıdır. Savunmadan beslemeye, onarımdan atık maddelerin uzaklaştırılmasına birçok görevi bulunmaktadır.
Kanın başlıca görevleri şu şekildedir;
- Hücrelere oksijen taşır.
- Sindirim ürünlerini doku ve organlara ulaştırır.
- Hücrelerde oluşan karnondioksiti uzaklaştırır.
- Doku ve organlarda açığa çıkan toksinlerin idrar yoluyla atılmasını sağlar.
- Mikroorganizmalara karşı savunma sağlar.
- Hasar gören dokuların onarılmasını sağlar.
- Vücut sıcaklığını dengeler.
Kanın vücut içerisindeki görevlerini daha da artırmak mümkündür. Tüm bu faaliyetler kan hücreleri tarafından gerçekleştiriliyor. Kanın plazma ve hücre kısmını ayırt etmek için santrifüj işlemi yapılıyor. Santrifüj sonucunda tüpün üstünde kalan kısım plazma, altta kalan kısım ise kan hücreleri olarak adlandırılıyor.
Kanda Bulunan Şekilli Hücreler
Kanda bulunan şekilli hücrelerden en yoğun olanı alyuvardır. Kırmızı hücre olarak da bilinen alyuvarlar oksijen ve karbondioksit taşımada görevlidir. Bir diğer kan hücresi ise akyuvar yani beyaz hücrelerdir. Beyaz hücre çeşitleri vücudun savunma sisteminde rol alır. Kan pulçukları da şekilli hücreler arasındadır. Pıhtılaşmada etkili olan bu yapılar kan kaybını büyük oranda engellemektedir.
Kanın Plazma Kısmında Bulunan Yapılar
Kanın yaklaşık % 55’lik kısmını oluşturan plazma, büyük oranda sıvıdır. Doku ve organların ihtiyacı olan çeşitli yapıları içerir. Bunların başında vitamin ve hormonlar gelir. Bunun dışında fibrinojen, karbonhidrat, ürik asit, yağ, antikor, toksin, glubilin gibi farklı organik ve inorganik maddeler bulunmaktadır.