Kömür Çeşitleri ve Kömürün Çıkarıldığı Yerler?

Kömür dünyada insanlar tarafından en fazla kullanılan madenlerden birisidir. Aynı zamanda geçmişi en eski olan madenlerdendir. Kömür tam olarak bitki kalıntılarının fosilleşmesiyle ortaya çıkan bir kayaçtır. Zamana bağlı olarak fosil haline gelen kömür yer altında bulunur ve madencilerin yaptığı çalışmalar sonucunda çıkarılarak kullanılır. Kömür karbon, kükürt, hidrojen, azot ve oksijen elementlerini içerir. Genellikle kömürler bataklıklarda meydana gelir.

Kömür Çeşitleri

Kömür günümüzde farklı çeşitlerde görülür. Bu çeşitlilik oluşum sırasında maruz kaldığı çevresel etkilere göre oluşur. Aynı zamanda içerdiği bitki kalıntılarının miktarlarına veya çeşitlerine göre de farklı kömürler oluşur. Günümüzde yaygın olarak bilinen ve çıkarılan kömür çeşitleri şunlardır; Taş kömürü, linyit, grafit, turba ve antrasittir. Bu çeşitler dışında piyasada satışa sunulan kömürler boyutlarına göre karpuz, toz, fındık, pirinç, ceviz ve portakal kömür olarak adlandırılırlar.

Turba Kömür

Turba olarak adlandırılan kömür kömürleşmenin ilk aşamasındaki halidir. Bu sebeple genellikle kömür olarak adlandırılmaz. Kömür gibi yanıcıdır ancak sert değildir. Turba kömürdeki karbon oranı ise %25 ile %60 arasında değişir. Ayrıca bu kömür kalori bakımından da düşük kömür çeşididir.

Taş Kömürü

Taş kömürü yüksek kalorili ve yüksek kaliteli kömür çeşididir. Enerji verme özelliği yüksek olan bu kömür aynı zamanda oldukça pahalıdır. Bu sebeple evlerde yakıt olarak kullanılmaz. Taş kömüründeki karbon oranı ise %75-90 arasında değişir.

Linyit Kömürü

Linyit yakıt olarak en fazla kullanılan kömür çeşididir. En düşük kalitede olan kömürdür ve sarı linyit ile kahverengi linyit gibi çeşitleri vardır. Genellikle enerji santralleri ve evlerde kullanılır. Türkiye’de en fazla çıkarılan kömür türüdür.

Antrasit Kömür

Antrasit kömür, kömür çeşitlerinin en kalitelisi ve karbon bakımından en zenginidir. Antrasit’te bulunan karbon oranı %95 civarındadır. Ayrıca bu kömürde su oranı düşüktür. Yeryüzünde çok az yerden çıkartılır ve en sert kömür çeşitlerindendir.

Grafit

Son kömür türü ise grafittir. Bu tür daha çok karbonun saf hali olarak ifade edilir. Diğer kömür türleri gibi yanma özelliği yoktur. Daha çok yağlama maddesi ve kalem ucu yapımında kullanılır. Bu sebeple turba kömür gibi tam olarak kömür olarak ifade edilmez.

Kömürün Çıkarıldığı Yerler

Fosil yakıtlar arasında bulunan kömürler yer altından çıkarılarak kullanılırlar. Türkiye’de taş kömürü bir tek Zonguldak’tan çıkarılır. Linyit kömürünün çıkarıldığı yerler ise oldukça fazladır. Türkiye’de linyit kömürü çıkarılan yerler şunlardır;

• Tunçbilek (Kütahya)
• Kükürtlü (Erzurum)
• Afşin (Kahramanmaraş)
• Soma (Manisa)
• Divriği (Sivas)
• Elbistan (Kahramanmaraş)
• Tavşanlı (Kütahya)
• Gülşehir (Nevşehir)
• Karaisalı (Adana)

Türkiye’de taş kömürü ve linyit dışındaki kömürlerin çıkarıldığı kömür yatağı yoktur. Dünya genelinde kömür çıkarımında ilk sırada ise Çin yer alır. Çin’i Hindistan ve Amerika takip eder.